Άρθρο 13: Επικίνδυνο για τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, κερκόπορτα για δημιουργία μονοπωλίων

Κι αυτό δεν το ισχυρίζομαι εγώ, αλλά ο Ulrich Kelber, ο επικεφαλής της γερμανικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Ο άνθρωπος είναι επιστήμονας της Πληροφορικής, κι έτσι έχει το γνωστικό υπόβαθρο για να κατανοήσει τις συνέπειες της προταθείσας οδηγίας για τα πνευματικά δικαιωμάτα (η οποία προωθείται από πανίσχυρα λόμπι και από το Γερμανό ευρωβουλευτή Axel Voss, ο οποίος έχει πιαστεί να ψεύδεται επανειλημμένα και ασύστολα). Η οδηγία αυτή θα τεθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου είτε την επόμενη εβδομάδα είτε στο τέλος του μήνα και το Άρθρο 13 της εν λόγω οδηγίας απαιτεί από τις διαδικτυακές πλατφόρμες και κοινότητες να αποτρέπουν την ανάρτηση/αποστολή/δημοσίευση υλικού που θα κρίνεται αυτόματα από κατάλληλους τεχνολογικούς μηχανισμούς (δηλαδή φίλτρα) ότι «παραβιάζει πνευματικά δικαιώματα», αντί, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, να διασφαλίζεται η ταχεία αφαίρεση τυχόν τέτοιου υλικού.

Με επίσημη ανακοίνωσή του (αγγλική μετάφραση από τον Florian Mueller εδώ), ο κ. Kelber προειδοποιεί ότι, αν και δεν αναφέρονται πλέον ρητά στο Άρθρο 13, αυτό θα οδηγήσει αναπόδραστα στη χρήση αυτόματων φίλτρων, καθώς δεν υπάρχει κανένας άλλος τρόπος για τους οργανισμούς και τις εταιρείες που παρέχουν διαδικτυακές υπηρεσίες για να ελέγξουν όλα όσα αποστέλλουν, επισυνάπτουν ή αναρτούν οι χρήστες τους και να αποφασίσουν αν κάθε μήνυμα, φωτογραφία, αρχείο ήχου ή εικόνας αποτελεί «προσβολή πνευματικών δικαιωμάτων». Ο Kelber επίσης προειδοποιεί ότι αυτό θα επιδεινώσει το ήδη μεγάλο πρόβλημα της συγκέντρωσης της αγοράς του τεχνολογικού τομέα, εκθέτοντας έτσι τους Ευρωπαίους πολίτες σε υψηλό κίνδυνο διαδικτυακής παρακολούθησης και χειραγώγησης.

Αυτό συμβαίνει επειδή, βάσει του Άρθρου 13, οι ευρωπαϊκές εταιρείες παροχής διαδικτυακών υπηρεσιών θα υποχρεούνται να μπλοκάρουν κάθε είδους περιεχόμενο που θεωρείται ότι αποτελεί «προσβολή πνευματικής ιδιοκτησίας» (σ.σ.: βάσει της ήδη ισχύουσας προσέγγισης, αρκεί η υποψία τέλεσης παράβασης για να μπλοκαριστεί κάτι, ενώ συχνά έχουν υπάρξει ψευδείς, καταχρηστικές καταγγελίες), ακόμη κι αν είναι πολύ μικρές κι εξειδικευμένες εταιρείες. Η οδηγία δίνει σε μια διαδικτυακή κοινότητα ή εταιρεία περίοδο χάριτος τριών ετών πριν καταστεί υπόχρεη, εκτός αν τα ακαθάριστα ετήσια έσοδά της ξεπερνούν τα 5 εκατομμύρια ευρώ. Αλλιώς, θα πρέπει να αποκτήσει άδειες για όλα τα έργα που καλύπτονται από copyright: ταινίες, μουσικά έργα, βιβλία, εφαρμογές λογισμικού, τα πάντα. Καταλαβαίνετε βέβαια ότι μια μικρομεσαία ή μεσαία επιχείρηση δεν υπάρχει περίπτωση να έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει άδειες για τα πάντα, όπως απαιτεί η οδηγία που με πολύ ύπουλο τρόπο προωθεί (όπως έχουμε ξαναγράψει) το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Έτσι, θα υποχρεωθεί να εφαρμόσει αυτόματο φιλτράρισμα. Αλλά και οι σχετικά μεγάλες εταιρείες θα δυσκολευτούν.

Όπως όμως καταλαβαίνετε, μια εταιρεία που παραείναι μικρή για να έχει την οικονομική δυνατότητα να αγοράσει τις σχετικές άδειες είναι επίσης πολύ μικρή για να αναπτύξει φίλτρα. Το Content ID που ανέπτυξε η Google για το YouTube κόστισε 100 εκατομμύρια ευρώ για να αναπτυχθεί και να λειτουργήσει, και φιλτράρει μόνο ένα μικρό μέρος των όσων απαιτεί το Άρθρο 13. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι οι μικρές, μικρομεσαίες και μεσαίες εταιρείες θα πρέπει να προμηθευτούν τα φίλτρα τους από κάποια τρίτη πηγή, και κυρίως από πολύ μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που έχουν ήδη αναπτύξει τέτοιες τεχνολογίες, όπως η Google και η Facebook, που έτσι κι αλλιώς θα πρέπει να εξελίξουν περαιτέρω τα υπάρχοντα φίλτρα τους, αλλά θα ανακτήσουν την επένδυσή τους καθιστώντας τα διαθέσιμα στο εμπόριο. Ένας άλλος πιθανός προμηθευτής είναι η επίσης αμερικανική Audible Magic, η οποία προμηθεύει με τέτοιες τεχνολογίες την Facebook κι έχει ξοδέψει μεγάλα χρηματικά ποσά για να προωθήσει την ψήφιση του Άρθρου 13.

Όπως εξηγεί ο Kelber, αυτό σημαίνει ότι είναι μεγάλη η πιθανότητα για τους Ευρωπαίους πολίτες που χρησιμοποιούν ευρωπαϊκές υπηρεσίες εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης να έχουν κάθε δημόσια (ή και «ιδιωτική») επικοινωνία τους να περνά από τους διακομιστές (servers) εξωχώριων (κυρίως με έδρα και υπολογιστικά κέντρα στις ΗΠΑ) για έλεγχο και ανάλυση. Οι δε ευρωπαϊκές υπηρεσίες ίντερνετ θα πρέπει όχι μόνο να στέλνουν τα δεδομένα των Ευρωπαίων πολιτών σε αμερικανικές εταιρείες για ανάλυση και έγκριση, αλλά και μεγάλο μέρος των κερδών τους, αφού τα φίλτρα αυτά θα κοστίσουν αρκετά χρήματα.

Έτσι, αν και το Άρθρο 13 και το Άρθρο 11 (φόρος συνδέσμων) διαφημίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα ως ο τρόπος με τον οποίο η Google θα αναγκαστεί να καταβάλει στους δημιουργούς «δίκαιη αμοιβή» για το μόχθο τους, η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική: το Άρθρο 13 εγγυάται τελικά ότι οι αμερικανικοί γίγαντες θα έχουν μόνιμο μερίδιο στα κέρδη όλων των μικρών, μικρομεσαίων και μεσαίων ευρωπαϊκών διαδικτυακών εταιρειών και μόνιμη πρόσβαση σε μια τεράστιας αξίας ροή δεδομένων, καθώς όλα όσα γράφουμε ή λέμε στο διαδίκτυο θα πρέπει να πηγαίνουν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού για ανάλυση. Αυτές οι εταιρείες εδώ και αρκετά χρόνια εμπορεύονται τα προσωπικά δεδομένα (ακόμα και τα ευαίσθητα, για τα οποία παριστάνει ότι κόπτεται η Ευρωπαϊκή Ένωση) των χρηστών τους, αντλώντας τεράστια κέρδη και μάλιστα χωρίς ίχνος λογοδοσίας. Με τις απαιτήσεις δε του Άρθρου 13, είναι βέβαιο ότι θα αποκτήσουν όχι μόνο de facto, αλλά και de jure, μόνιμη κυριαρχία επί των διαδικτυακών πραγμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ, όπως όλα δείχνουν, με τις απαιτήσεις των Άρθρων 11 και 13, θα είναι και οι μοναδικές που θα επιβιώσουν τελικά στην ευρωπαϊκή αγορά παροχής και φιλοξενίας περιεχομένου, ακόμα και ειδησεογραφίας.

Ο Kelber τονίζει ότι αυτή είναι η αναπόδραστη συνέπεια της χρήσης αυτών των φίλτρων, των οποίων η λειτουργία κι η αρμοδιότητα δε διαφέρουν σε τίποτα από αυτές του καραβανά λογοκριτή της Χούντας, κι έχει απευθύνει πρόκληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση να εξηγήσει πώς οι απαιτήσεις του Άρθρου 13 μπορούν να ικανοποιηθούν χωρίς τη χρήση φίλτρων. Έχει δε ζητήσει μια «αναθεώρηση με περίσκεψη» του νομοσχεδίου με βάση την ανάγκη για προστασία των προσωπικών δεδομένων και χαρακτηρίζει εμφανή και υπαρκτό τον κίνδυνο δημιουργίας υπερσυγκέντρωσης στην αγορά και μονοπωλιακών καταστάσεων.

Με τους Έλληνες ευρωβουλευτές όμως τι συμβαίνει; Δυστυχώς, όσες οχλήσεις κι αν έχουν γίνει, απαξιούν ν’ απαντήσουν στα εύλογα ερωτήματα των πολιτών. Η δε στάση των περισσοτέρων από αυτούς στην ψηφοφορία της 12ης Σεπτεμβρίου 2018 δείχνει ότι ή δεν κατανοούν τους κινδύνους για τους πολίτες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο ή ότι αδιαφορούν, για λόγους που αδυνατώ να κατανοήσω. Δυστυχώς, χάρη και στις περίεργες μεθοδεύσεις των κυρίων Manfred Weber και Axel Voss, βρισκόμαστε όχι στο «παρά πέντε», αλλά στο «παρά ένα». Οι ευθύνες τους, τόσο για το ότι δεν ενημέρωσαν ποτέ την κοινή γνώμη, όσο και για το πώς ψηφίζουν, είναι τεράστιες και βρίσκομαι στην εξαιρετικά δυσάρεστη θέση να πω ότι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν δε μου επιτρέπει να είμαι καθόλου αισιόδοξος.

Επιπλέον, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την απολύτως περιφρονητική στάση του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, αλλά και της ίδιας της Κομισιόν, απέναντι στα εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών που αντιδρούν σε αυτό το απαράδεκτο νομοθέτημα, στάση που φτάνει στο σημείο του να συκοφαντούνται οι πολίτες ως «bots» της Google με μόνη «απόδειξη» τη χρήση λογαριασμών Gmail (που είναι η κυρίαρχη σήμερα πλατφόρμα email, όπως κάποτε ήταν η Hotmail και πιο παλιά η AOL). Ο δε εγχώριος Τύπος, απλά δεν ασχολείται – το πολύ-πολύ να πάρει αυτούσιο το press kit της Κομισιόν και να το παρουσιάσει σα «ρεπορτάζ» ή σαν «ανάλυση».